2016 წლის 16 თებერვალს, საქართველოს პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტმა „ახალგაზრდა ადვოკატების“ საკანონმდებლო წინადადება განიხილა, რომლის მიხედვითაც, სასამართლო გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო, საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანის დასაშვები 5 წლიანი ვადა უნდა გაიზარდოს 15 წლის ვადით. ორგანიზაციის ხელმძღვანელმა, არჩილ კაიკაციშვილმა დეპუტატებს გააცნო კანონპროექტის არსი და მიზანი, უპასუხა მათ შეკითხვებს. როგორც წინადადების განხილვაზე კომიტეტის თავმჯდომარე ვახტანგ ხმალაძემ განაცხადა, კანონპროექტით წარმოდგენილი სამართლებრივი პრობლემა რეალურია, თუმცა საკითხის განხილვა კომპლექსურად და სათანადო შესწავლის შედეგად უნდა მოხდეს. კომიტეტმა მხარი დაუჭირა საკანონმდებლო წინადადებით დასმული საკითხის განხილვას და ერთიანი პოზიციის შეჯერებაზე მსჯელობას პარლამენტში შექმნილ „წამებისა და არაადამიანური მოპყრობის ფაქტების შესახებ“ და „საკუთრების უფლების უკანონო ხელყოფის ფაქტების შესახებ“ სამუშაო ჯგუფებში. ამასთან, საკანონმდებლო წინადადების მიმართ პოზიცია წარმოადგინა საქართველოს იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ. როგორც წინადადების განხილვაზე საბჭოს წარმომადგენელმა, ნათია მახარაძემ განაცხადა, მნიშვნელოვანია განხილვის საგანი გახდეს კანონის გარდამავალ დებულებებში ცვლილების შეტანა, რომელიც მხოლოდ კონკრეტული მუხლის საფუძველზე მიღებული გადაწყვეტილებების მიმართ გაითვალისწინებდა ახლადგამოვლენილ და ახლადგამოვლენილ გარემოებას. არჩილ კაიკაციშვილმა მხარი დაუჭირა საკანონმდებლო წინადადების მიმართ გამოთქმულ შეხედულებებს და აღნიშნა, რომ საჭიროა, შეიქმნას სამართლებრივი საფუძვლები, რომელიც არც ერთ დარღვეული უფლების მქონე მოქალაქეს სამართლიანი სასამართლოს უფლების გარეშე არ დატოვებს.

„ახალგაზრდა ადვოკატებმა“, 2004-2012 წლებში, ქონებაჩამორთმეულთა საქმეებზე ეფექტური და სწრაფი მართლმსაჯულების განხორციელების მიზნით, საქართველოს პარლამენტს საკანონმდებლო წინადადებით 2015 წლის ივლისში მიმართა. საკანონმდებლო წინადადებით ცვლილებები უნდა განხორციელდეს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსში. კერძოდ, წარმოდგენილი ცვლილება ეხება კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ახალი რედაქციით ჩამოყალიბებას. მომზადებული ცვლილების მიხედვით, სასამართლო გადაწყვეტილების ბათილად ცნობისა და ახლად აღმოჩენილ გარემოებათა გამო, საქმის წარმოების განახლების შესახებ განცხადების შეტანის დასაშვები 5 წლიანი ვადა უნდა გაიზარდოს 15 წლის ვადამდე. მოქმედი კანონმდებლობით, მიუხედავად იმისა, რომ მოქალაქეებს აქვთ საფუძველი, წართმეული უძრავი/მოძრავი საკუთრების დაბრუნების მიმართულებით მიმართონ სასამართლოებს და დაიწყონ აქტიური სამართლებრივი მოქმედებები, მოქალაქეები დგებიან სამართლებრივი ჩიხის წინაშე და საქმეზე ხანდაზმულობის ვადების არსებობის გამო, შეუძლებელი ხდება დავა გაგრძელდეს, სარგებლობდნენ სამართლიანი სასამართლოს უფლებით და სასამართლოები ღებულობდნენ ობიექტურ გადაწყვეტილებებს.

„ახალგაზრდა ადვოკატების“ შეფასებით, კანონპროექტის მიღების შედეგად, დადგენილი 5 წლიანი ხანდაზმულობის ვადა გაიზრდება 15 წლის ვადით. შესაბამისად, ადამიანებს, რომლებსაც უკანონდ ჩამოართვეს ქონებები, საშუალება ექნებათ მიმართონ სასამართლოს და იბრძოლოდ საკუთარი დარღვეული უფლებების აღდგენის მიზნით. ვადის გაზრდა წინგადადგმული ნაბიჯი იქნება კანონიერების და სამართლიანობის დადგენის მხრივ, საქმეების განხილვა მოხდება თავიდან, სასამართლოს მიერ და საქმის განხილვის შედეგად მიღებული იქნება ახალი გადაწყვეტილება მათი გამართლების ან გაუმართლებლობის შესახებ. აღნიშნულს დიდი მნიშვნელობა აქვს, ვინაიდან ქონებაჩამორთმეულების მიმართ არ მოხდება ერთიანი მიდგომის პრინციპი, არამედ მოხდება მათი საქმეეების ინდივიდუალურად განხილვა, შესწავლა და შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღება. ორგანიზაციის შეფასებით, 15-წლიანი ვადა გონივრულია და ყველა მოქალაქეს, რომელიც საკუთარი დარღვეული უფლების თაობაზე მიმართავს სასამართლოს, წარუდგენს მტკიცებულებებს და დაიწყებს საკუთრების უფლების აღდგენაზე დავას, სახელმწიფო მისცემს სამართლიანი სასამართლოს განხორციელების შესაძლებლობას.

„ახალგაზრდა ადვოკატების“ შეფასებით, საქართველოში, 2012 წლის 1 ოქტომბრის პოლიტიკურმა ცვლილებებმა, დღის წესრიგში დააყენა სამართლიანობის აღდგენა, მოქალაქეებს საშუალება მიეცათ დაეწყოთ ჩამორთმეულ ქონებებზე დავა, საქმის გამოკვლევების შედეგად კი, ცალკეულ შემთხვევებში დადგინა, რომ თანამდებობის პირებს, რომლებსაც ედავებოდნენ იმ პერიოდში უკანონოდ და დაუსაბუთებელი ქონების შეძენას, აღნიშნული ადამიანების მიმართ, პროკურატურის ობიექტური მოკვლევის შედეგად, დღეს გამამართლებელი გადაწყვეტილებები დადგა, თუმცა სასამართლოები, ხანდაზმულობის ვადების არსებობის გამო, მათი საქმეების თავიდან განხილვაზე უარს ამბობენ.

„ახალგაზრდა ადვოკატების“ საკანონმდებლო წინადადებაზე მუშაობა 2015 წლის მარტში დაიწყო და პარლამენტს 1 ივლისს მიემართა. კანონპროექტის მომზადების პროცესში, შესწავლილ იქნა შვეიცარიის, საფრანგეთის, რუსეთის, უკრაინის, ლატვიისა და ესტონეთის კანონმდებლობა, ხოლო ინიცირებული წინადადება დასაბუთდა საკითხზე საუკეთესო პრაქტიკით. ორგანიზაციის მხრიდან პარლამენტში, ეს უკვე ინიცირებული მეორე საკანონმდებლო წინადადებაა.

ცნობისთვის: „ახალგაზრდა ადვოკატების“ აღნიშნული საკანონმდებლო წინადადება 2015 წლის სექტემბერ-ოქტომბერში, უკვე განიხილა პარლამენტის ადამიანის უფლებათა დაცვისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტმა, რომელმაც მხარი დაუჭირა, კომიტეტის სახელით, საქართველოს მთავარი პროკურატურის სამართალწარმოების პროცესში ჩადენილი დანაშაულის გამოძიების დეპარტამენტის მიმართ, სპეციალური რეკომენდაციის მომზადებას.